Gemakshalve ga ik er vanuit dat iedereen in staat is om de kwaliteit van iets of iemand te duiden. Onder woorden te brengen of in beelden te vangen. Misschien gaat het onder woorden brengen mensen beter af dan in beelden vangen. Dat laatste vraagt nog om extra creatieve vaardigheden . Maar goed, kwaliteiten duiden is niets anders dan op basis van een beoordeling of waardering zeggen wat je vindt van een object, zijn vormen of gebruiksmogelijkheden; van een medemens, zijn uitstraling of zijn handelen.
We kunnen het hebben over de programmering van de publieke omroepen in het Nederlandse medialandschap. We kunnen het hebben over de nieuwe ministersploeg die onlangs op basis van het regeerakkoord van Rutte III aan de slag is gegaan. We kunnen het hebben over de drumkwaliteiten van mijn buurjongen. Maar daar zullen velen niet direct een mening over hebben omdat ze de buurjongen niet kennen of hem nooit hebben horen spelen. Veel is als onderwerp te noemen en aan te bieden om daar het kwaliteitsgesprek over te voeren. Ik ben vooral geïnteresseerd in gebieden, c.q. gebieden in Gelderland. Ik kom daar nog over te spreken.
Ik zeg nogal makkelijk iedereen. Iedereen heeft het vermogen om kwaliteiten te benoemen. Maar is dat wel zo? Natuurlijk maken verstandelijke en fysieke beperkingen het beoordelingsvermogen van mensen minder of op z’n minst anders. Ook mate van betrokkenheid of kennisniveau spelen een rol. Ik kan een inwoner van China vragen wat hij vindt van de programmering van de publieke omroepen in het Nederlandse medialandschap, maar of daar wat zinnigs uitkomt is maar de vraag. Het heeft wel zin om de andere buren van mijn buurjongen te vragen wat ze vinden van zijn drumkwaliteiten.
Of overlaten aan de deskundige?
Interessant is het om bij het overdenken of iedereen kwaliteiten kan onderscheiden, onderscheid te maken tussen leken en deskundigen. Niet alleen interessant, het is ook best wel gebruikelijk. Dus enerzijds zij die weten vanuit betrokkenheid en ervaring en anderzijds zij die weten vanuit analyse en kennis. Dit onderscheid – en natuurlijk daar zitten hele mooie nuances in – speelt een rol wanneer het gaat om gebieden.
Ik wil dus het volgende onderwerp centraal stellen: gebieden en wel gebieden in Gelderland. Hoewel voor het betoog deze nadere precisering niet noodzakelijk is. Gebieden zijn ruimtelijke eenheden die al dan niet scherp begrensd zijn. Scherp omdat er sprake is van bijvoorbeeld bestuurs-, eigendoms-, project- of beleidsgrenzen, globaal omdat er sprake is van bijvoorbeeld duiding van streken, markten, gradiënten, infrastructurele lijnen of leefomgevingen. Gebieden hebben een naam, een ligging en een omvang. Wanneer je gebieden afbeeldt op papier of scherm hebben ze een schaal. En gebieden hebben kwaliteiten! En iedereen is in staat om die kwaliteiten, zowel in positieve als in negatieve zin, te duiden. Zeker als het gaat om gebieden waar je mee verbonden bent, omdat je er woont of werkt, omdat je er graag komt of er vaak doorheen of langs gaat.
Maar wie spreekt hier dan? Wie maakt nu de beoordeling of waardering. De leek of de deskundige? Natuurlijk allebei. Maar een deskundige kan zeggen: laat mij nu maar want ik heb ervoor geleerd en overzie het geheel en de samenhang, heb er de juiste woorden voor en begrijp de consequenties. Een leek kan zeggen: laat mij nu maar want ik beleef het direct en ervaar het van binnenuit, heb er het juiste gevoel bij en weet van de plaatselijke omstandigheden. Beide hebben elkaar nodig. Als het om gebieden gaat moeten beiden rond te tafel. Leken en deskundigen. Inwoners en ontwerpers, ondernemers en ecologen, bestuurders en kunstenaars, recreanten en verhalenvertellers, grondeigenaren en heemschutters. Gebieden als een samenspel van actoren, die samen in staat worden geacht om de kwaliteiten van het gebied te benoemen en van daaruit ideeën te ontwikkelen hoe met deze kwaliteiten om te gaan.
Denk met mij mee over gebieden
Zelf heb ik wel wat met gebieden. Ik weet niet precies waarom. Het zal wel met mijn vak te maken hebben. Ik ben een planoloog. Iemand die een beetje redelijk en slim kan nadenken over ruimte, over omgevingen. En omdat ik nu eenmaal ook ergens mijn woonstede heb, mijn geboortegrond weet. Omdat ik mij verplaats door het landschap, mij betrokken voel bij mijn favoriete streken en verlang naar nog onbekende oorden. Misschien herken je je erin, afgezien van het vak natuurlijk. Hoe beleef jij je omgeving? Welke kwaliteiten vind jij belangrijk voor je leefomgeving? Wat vind jij: kan iedereen kwaliteiten van gebieden benoemen of is dit een professie? Ik ben benieuwd naar jouw reactie. Vul de poll in de rechterolom in of geen je reactie hieronder.