Esvelderbeekzone

Erik Komdeur 14-06-2018

Sint Jansbeek Arnhem wint de Gelderse prijs voor ruimtelijke kwaliteit

De Sint Jansbeek in Arnhem is de winnaar van de Gelderse Prijs voor Ruimtelijke Kwaliteit 2018. De Walk of Wisdom in Nijmegen en omgeving mocht de publieksprijs in ontvangst nemen. Voorzitter van de jury Jan Terlouw en gedeputeerde Josan Meijers reikten op donderdag 22 november de prijzen uit in het Koelhuis in Zutphen.

De Gelderse Prijs voor ruimtelijke kwaliteit wordt eens in de twee jaar uitgereikt. Dit jaar was het thema ‘landschap nieuwe stijl’. Zowel de vakjuryprijs als de publieksprijs is een cheque van 10.000 euro waarmee de winnaars een financiële steun in de rug krijgen hun project uit te voeren en zo het betreffende landschap (nog) mooier te maken. Gedeputeerde Meijers licht toe: ‘‘Overal om ons heen is landschap. Gelderland is gelukkig rijk bedeeld in meerdere soorten prachtig landschap. Ons landschap wordt doorlopend aangepast aan nieuwe behoeftes. Verandering is niet erg, als we maar zorgen dat we zo veel mogelijk schoonheid en kwaliteit erin houden of zelfs brengen. Daar gaat deze prijs over”.

Sint Jansbeek

Het stedelijke beeklandschap de Sint Jansbeek is volgens de jury een gebiedstransformatie met lef, die navolging verdient en waarvan het resultaat met recht een landschap nieuwe stijl genoemd kan worden. Herwaardering van het bekenlandschap speelt een grote rol bij de Sint Jansbeek. De beek heeft zijn historische karakter in meer of mindere mate teruggekregen. De manier waarop de Sint Jansbeek het verleden verbindt aan de toekomst is uniek, aldus juryvoorzitter Jan Terlouw.

Bewoners hebben het initiatief genomen en samen met de gemeente is vervolgens het idee uitgevoerd. Het plan van de bewoners was om de Sint Jansbeek, die onzichtbaar onder het centrum van Arnhem doorliep, weer terug te brengen in het landschap van de binnenstad. Dit is uitgewerkt met betrokkenheid van het waterschap, omwonenden en ondernemers. De eerste fase is nu gereed, in het gebied tussen de historische binnenstad en de Rijn. De cheque is een impuls voor de tweede fase. Daardoor zal de Sint Jansbeek al vanaf het Gele Rijdersplein door de historische binnenstad naar het wederopbouwgebied gaan stromen. Met het realiseren van deze fase wordt de gehele historische loop -weliswaar in een nieuw jasje- hersteld.

Walk of Wisdom

Het publiek koos voor een ander mooi project. Maar liefst 336 stemmen van in totaal 1712 stemmen ging naar de Walk of Wisdom, een pelgrimsritueel van een week lopen met telefoon en internet uit. De enorme diversiteit aan landschappen rondom Nijmegen als spiegel voor je eigen binnenwereld. Met als kompas een symbool dat uitdraagt dat je niet afgesneden bent van het landschap, maar er deel van uitmaakt. De essentie van de Walk of Wisdom is een hedendaags, seculier bezinningsritueel om met andere ogen te kijken naar de wereld waarin je leeft, waardoor je de werk- en consumptiemodus aflegt en het landschap echt ervaart. ‘Een wandeltocht om je verbinding met het leven, de natuur en het landschap opnieuw te bevestigen. Een parel!’, zo motiveert een van de stemmers de keuze voor dit project. Daarnaast gaat voor elke pelgrim een euro naar cultuur- en natuurprojecten langs de route en zal het op termijn wellicht ook een fysieke transformatie teweegbrengen.

Lees hier het juryrapport

De "Overgangszone Esvelderbeek" is een prachtig natuur - en recreatiegebied als landschappelijke buffer tussen de dorpsrand Barneveld en bedrijventerrein Harselaar. In dit gebied zijn verschillende functies in samenwerking met particuliere grondeigenaren, waterschap en gemeente gerealiseerd.

Vanaf 1 september tot 9 november kun jij ook je stem uitbrengen voor de publieksprijs. Dus log in zodat de stemknoppen verschijnen en kies jouw favoriete landschap. Het inloggen is nodig om te voorkomen dat stemmers meerdere keren op een landschap kunnen stemmen. En dat is wel zo eerlijk.

Type landschap

Kleinschalig agrarisch landschap
Recreatief landschap
Landgoed of landgoederenlandschap
Bekenlandschap
Woonlandschap
Dorpsrandlandschap

Gemeente(n)
Barneveld

Omschrijving van de ligging van het gebied
De Overgangszone Esvelderbeek is gelegen tussen de noordkant van Barneveld en het bedrijventerrein Harselaar. Door het gebied stroomt de Esvelderbeek.

Periode van de opvallendste transformatie
realisatie in periode 2013-2017.

De belangrijkste actoren
Waterschap, landgoedeigenaar, bewoners, Kinderhospice, gemeente Barneveld

Plan- en ontwerpproces
In de fase van planontwikkeling is vooraf een ambitiedocument opgesteld voor het gebied, in nauwe samenwerking met partijen, zoals bewoners, waterschap, initiatiefnemers landgoed.

Beknopte beschrijving van het landschap nieuwe stijl
De Esvelderbeek heeft zijn oude meanderende loop teruggekregen, inrichting beekzone tot ecologische verbindingszone, herstel oude dekzandruggen, landgoederenlandschap. Zie bijgevoegd visiedocument.

Opmerkelijke gebiedskwaliteiten uitgelicht
Afwisseling beekzone, natuur en agrarisch (biologisch graan) landschap. De Esvelderbeek heeft zijn oude meanderende loop teruggekregen en oude dekzandruggen in het landschap zijn hersteld. Het gebied is recreatief ontsloten via een stelsel van wandel- en fietspaden.

Ambities en opgaven voor de toekomst
Het wensbeeld is om aan de westzijde van de Esvelderbeekzone dit landschap door te trekken, zodat de bufferzone kan worden uitgebreid.

Betrokkenheid bij het project
Als projectleider (gemeente Barneveld) heb ik dit project vanaf het begin van de planontwikkeling tot en met realisatie begeleid.